Scheiden zonder Schade
Veel scheidingen gaan gepaard met conflicten. Daar hebben vooral kinderen veel last van. Hun ouders, de rolmodellen in hun leven waar ze veel van houden, hebben ruzie. Kinderen willen niet tussen hen moeten kiezen, maar dat is lastig als er aan je getrokken wordt. Vechtscheidingen, of beter gezegd, complexe scheidingen zijn schadelijk voor kinderen. De politiek wil hier verandering in brengen.
Na een motie van Tweede Kamerlid Jeroen Recourt is in 2016 een Divorce Challenge uitgeschreven. Alle professionele partijen die met scheidingen te maken hadden werden uitgenodigd om een plan te verzinnen waardoor de gevolgen van een scheiding minder schadelijk zouden zijn. Er waren 506 inzendingen. Op basis van deze inzendingen is het platform Scheiden zonder Schade opgericht onder leiding van oud minister André Rouwvoet. Die heeft in 2018 een rapport opgesteld “Scheiden… en de kinderen dan?” met daarin concrete oplossingen en actielijnen die het hele scheidingsproces bestrijken.
In de arrondissementen Den Haag en Oost-Brabant zijn nu zogenaamde Regiolabs opgericht waarin professionals die te maken hebben met scheidingen met elkaar overleggen om tot een beter scheidingsproces te komen. Namens de advocatuur neem ik deel aan dit Regiolab. In dit overleg zitten ook mensen van de Raad voor de Kinderbescherming, gezinsvoogdijinstellingen, gemeenten en rechtbank. Bedoeling is dat er voor ouders die gaan scheiden betere begeleiding komt vanuit hulpverlening. Er wordt een zogenaamd scheidingsloket ingericht waar mensen terecht kunnen met hun vragen en doorverwezen kunnen worden. Een belangrijk onderdeel is dat er vroegtijdig in kaart wordt gebracht wat er bij een scheiding allemaal komt kijken en wat er geregeld moet worden. Dat is niet alleen juridisch, maar heeft ook betrekking op de emotionele kant van het verhaal. Geprobeerd wordt in een vroeg stadium de juiste begeleiding te bieden.
In het Regiolab wordt verder geprobeerd een alternatieve scheidingsprocedure te bedenken. Bedoeling is dat op zodanige manier wordt geprocedeerd dat er minder risico bestaat op escalatie en polarisatie. De rechter heeft daarbij meer een sturende rol. Het procederen waarbij partijen elkaar zwart maken is uit den boze. In de alternatieve procedure wordt gezocht naar wat scheidende ouders met elkaar verbindt en wat ze nodig hebben om verder te kunnen als gescheiden ouders. De rechter probeert de ouders met elkaar afspraken te laten maken waar mogelijk en neemt enkel beslissingen over zaken waar de ouders zelf niet uitkomen.
In dit proces komt een nieuwe advocaat in beeld: “de gezinsadvocaat”. Dat is een advocaat die de ouders en kinderen begeleidt in het hele scheidingsproces en zo probeert de scheiding goed te regelen. De rol van de gezinsadvocaat zal denk ik meer die van bemiddelaar zijn dan van een eenzijdige belangenbehartiger. Dat is een lastige rol als je ouders bijstaat in een emotionele scheiding. Aan de andere kant zie ik hierin ook een uitdaging om een scheiding zo te kunnen regelen dat de ouders en de kinderen snel verder kunnen in een nieuwe leefsituatie. Hopelijk zal blijken dat scheiden zonder, of althans met minder schade mogelijk is.
Dit artikel is eerder verschenen in “De Uitstraling” week 51 2019.
