Alcoholslotprogramma on hold

Vroeger was het vrij simpel. Als u werd aangehouden met een glaasje op, dan kreeg u een boete. Als u veel ophad dan was er de gang naar de politierechter. Die legde dan een boete op, al dan niet in combinatie met een ontzegging van de rijbevoegdheid. De rechter houdt daarbij rekening met alle belangen. Had u uw rijbewijs nodig voor uw inkomen, een zogenaamde broodrijder, dan volgde meestal een straf waarbij u uw rijbewijs kon houden. In heel ernstige herhaalde gevallen werd het Centraal Bureau Rijvaardheidheidsbewijzen, het CBR, ingeschakeld en werd u onder andere psychiatrisch getoetst of op uw rijvaardigheid.

Met ingang van 1 december 2011 is in de wet een aantal zeer verstrekkende bestuursrechtelijke maatregelen opgenomen: Wordt u met een glaasje op aangehouden dan volgt automatisch een melding aan het CBR. Die melding moet ‘zo spoedig mogelijk’ gedaan worden. Het CBR verstaat daaronder binnen zes maanden. Na binnenkomst van die melding neemt het CBR binnen vier weken een besluit. Dat kan inhouden: oplegging van een (lichte) educatieve maatregel alcohol en verkeer, een alcoholslotprogramma of een onderzoek tot geschiktheid. Dit wordt gedaan zonder onderscheid des persoon: Geen rekening wordt gehouden met persoonlijke omstandigheden of belangen. Zelfs bij de eerste overtreding kan oplegging volgen.

Het alcoholslotprogramma houdt in dat uw rijbewijs ongeldig wordt verklaard. U kunt dat terugkrijgen onder voorwaarde dat u zich onderwerpt aan een alcoholslotprogramma. U moet dan ook alle kosten daarvan voldoen, die kunnen oplopen tot € 5.000,=.  Ook moet u zich onderwerpen aan periodieke controles.

Op 22 september 2014 heeft het Gerechtshof Den Haag uitgesproken dat de maatregel van het alcoholslotprogramma zo vergaand is, dat het moet worden aangemerkt als een strafrechtelijke vervolging in de zin van het Europees Verdrag inzake de Rechten van de Mens (EVRM). Het Hof vond de maatregel véél ingrijpender dan de straf die een strafrechter over het algemeen oplegt: De desbetreffende bestuurder heeft in feite geen keuze om niet mee te doen als hij zijn rijbewijs wil houden. De maatregel is bijzonder kostbaar en betekent een inperking van de bewegingsvrijheid. Verder speelt een eventuele vrijspraak in een strafzaak geen rol. Ook in dat geval kan de maatregel worden opgelegd.

Omdat er volgens het Hof door oplegging van het alcoholslotprogramma sprake was van een ‘criminal charge’, is het Openbaar Ministerie in zijn vervolging niet-ontvankelijk verklaard. Er kan immers niet tweemaal worden gestraft voor hetzelfde feit: ne bis in idem.

De uitspraak is te vinden via: http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:GHDHA:2014:3017

De Raad van State heeft inmiddels kritische vragen gesteld aan het CBR naar aanleiding van deze uitspraken. De Minister van Infrastructuur en Milieu heeft daarom aangekondigd het alcoholslotprogramma ‘te bevriezen’ in afwachting van de verdere reactie van de Raad van State. Ik denk dat de huidige regelgeving uiteindelijk wordt aangepast. Dat is meestal een langdurig traject dat maanden of soms zelfs jaren kan duren. Zo ziet u maar, als de politiek te snel ingrijpende maatregelen invoert, dan leidt dat enkel tot vertraging…