Advocaat bij politieverhoor
Advocaat bij het politieverhoor
Wie de serie “Making a Murderer” heeft gezien, zal het met mij eens zijn dat bijstand aan verdachten door een advocaat tijdens het verhoor bij de politie geen overbodige luxe is. In deze serie worden een jongen van 16 jaar woorden in de mond gelegd door politieagenten die zijn oom beschuldigen van moord. De beelden van het verhoor van die jongen spreken voor zich; niets van wat hij verklaart, heeft hij meegemaakt. Hij raadt wat de politieagenten willen horen en beschuldigt daardoor zowel zijn oom als zichzelf van een brute moord waaraan verkrachting is voorafgegaan.
In Nederland zien wij dit soort praktijken gelukkig niet, maar er zijn toch een aantal voorbeelden waar een verdachte een valse bekentenis aflegt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de Schiedammerparkmoord. Pas na vier jaar bleek dat een ander het misdrijf had gepleegd en de oorspronkelijke verdachte vier jaar onterecht in de gevangenis had gezeten.
Vaak wordt een bekentenis afgelegd, omdat tijdens het verhoor een bepaalde druk op iemand wordt gelegd die hij niet kan weerstaan. Indien een advocaat bij dat verhoor aanwezig is, zal de advocaat kunnen ingrijpen indien de politie op onjuiste wijze vragen stelt of een bepaalde druk op iemand legt om een bekentenis af te dwingen.
Tot op heden is het in Nederland niet gebruikelijk bijstand van een advocaat te krijgen tijdens het verhoor door de politie. Sinds november 2008 heeft een verdachte recht op bijstand van een advocaat vanaf het eerste verhoor bij de politie. Dat is bepaald door het Europees Hof in de zaak Salduz tegen Turkije. In Nederland is deze uitspraak zo uitgelegd dat een verdachte recht heeft op bijstand van een advocaat voor het politieverhoor. De advocaat vertelt de verdachte voor zijn verhoor wat zijn rechten zijn en bepaalt een processtrategie (bijvoorbeeld: zwijgen of juist het gehele verhaal vertellen zoals het gegaan is).
In oktober 2013 is door het Europees Hof bepaald dat het recht op bijstand van een advocaat ook geldt tijdens politieverhoren. Om dit recht in de gehele Europese Unie gelijk te houden is daarvoor door de EU in november 2013 een richtlijn gemaakt die elke EU-lidstaat dient om te zetten in nationaal recht. Voor 27 november 2016 moeten alle EU-lidstaten deze richtlijn hebben omgezet in nationaal recht. Dat houdt in dat vanaf 27 november 2016 elke verdachte, indien gewenst, zich in elke EU-lidstaat kan laten bijstaan door een advocaat tijdens politieverhoor.
De Nederlandse overheid wilde dit recht pas op 27 november 2016 tot nationaal recht omzetten, maar daar heeft de Hoge Raad (het hoogste rechtscollege in Nederland) op 22 december 2015 een stokje voor gestoken. De Hoge Raad heeft namelijk bepaald dat verdachten vanaf 1 maart 2016 recht hebben op bijstand van een advocaat tijdens politieverhoor.
De invoering van het recht op bijstand van een advocaat tijdens het politieverhoor zal bovenstaande justitiële dwalingen kunnen voorkomen en de kans op veroordeling van een onschuldige verminderen.
Dus mocht u ooit door de politie worden verhoord, wees bewust van uw recht om door een advocaat te worden bijgestaan.
